سرطان کلیه (Kidney cancer) :

کلیه‌ها یک جفت از اندام بدن انسان هستند که در دو سوی ستون فقرات و در قسمت پایین شکم قرار دارند. بالای هر کلیه یک غده آدرنال (Adrenal Gland) چسبیده ‌است. توده‌ای از بافت چربی و یک لایه بیرونی از بافت فیبری (Gerotas Fascia)، کلیه‌ها و غده‌های آدرنال را در بر می‌گیرد.

کلیه‌ها بخشی از مجاری ادرار هستند. آنها با جداسازی مواد زائد و آب اضافی از خون، ادرار تولید می‌کنند. ادرار در فضایی خالی (لگنچه کلیه) در وسط هر کلیه جمع می‌شود، و سپس از طریق لوله‌ای به نام حالب (Ureter) به مثانه می‌ریزد، و از طریق لوله دیگری به نام پیشابراه (Urethra) از بدن دفع می‌شود.

کلیه‌ها همچنین ماده‌ای تولید می‌کنند که به کنترل فشار خون و تولید گلبول‌های قرمز خون کمک می‌کند.سرطان کلیه نوعی سرطان است که در سلول‌های کلیه ایجاد می‌شود.

انواع سرطان کلیه

• انکوسیتوم
• آنژیومیولیپوم(نوعی از تومور خوش خیم کلیه است که شامل عروق ضخیم،بافت چربی وعضلات صاف میباشد.در حدود۸۰% مبتلایان تا سن ۱۰سالگی دیده میشود و فراوانی آن با سن افزایش میابد.
• آدنوما
• کارسینوم در سلول کلیه (هایپرنفروما یا تومور گراویتز(
• سارکوم
• نفروبلاستوم(تومور ویلمز) که در کودکان زیر پنج سال دیده می‌شود

سرطان کلیه می‌تواند یک تومور ثانویه ناشی از متاستاز سرطانی دیگر در هرکجای بدن باشد.

• می‌شود. انواع مختلف سرطان، تمایل به گسترش به قسمت‌های مختلف بدن دارند.

مرحله‌بندی

برای طرح بهترین درمان، پزشک باید مرحله (درجه شدت) بیماری را بداند. مرحله بیماری به اندازه تومور، و اینکه سرطان گسترش یافته یا نه و به چه قسمت‌هایی از بدن رسوخ کرده است، بستگی دارد.

مرحله‌بندی شامل مواردی از قبیل آزمایش‌های عکس‌برداری از قبیل سونوگرافی و یا سی.‌تی.‌اسکن می‌شود. پزشک همچنین ممکن است از ام.‌آر.‌آی. (MRI) نیز استفاده کند. برای چنین آزمایشی، یک آهنربای قوی که به کامپیوتر متصل است عکس‌های دقیقی از اعضای بدن و رگ‌های خونی برمی‌دارد.

پزشکان سرطان کلیه را براساس مراحل زیر درجه‌بندی می‌کنند:

• مرحله یک (۱): مرحله اولیه سرطان کلیه است. تومور به اندازه ۷ سانتی‌متر و حداکثر به اندارۀ یک توپ تنیس است. سلول‌های سرطانی تنها در کلیه یافت می‌شوند.
• مرحله دو (۲): این مرحله هم، مرحله اولیه سرطان کلیه به‌حساب می‌‌آید، اما تومور بزرگ‌تر از ۷ سانتی‌‌متر است. سلول‌های سرطانی فقط در کلیه یافت می‌شوند.
• مرحله سه (۳): شامل یکی از موارد زیر است:
• تومور فراتر از کلیه‌ها نرفته‌، اما سلول‌های سرطانی دردستگاه لنفاوی و در یکی ازغدد لنفاوی اطراف گسترش یافته‌، و یا
• تومور به غده آدرنال و یا لایه‌های چربی و بافت‌های فیبری (لیفی) که کلیه‌ها را احاطه کرده‌اند هجوم برده‌، اما سلول‌های سرطانی فراتر از بافت فیبریوس نرفته‌اند. سلول‌های سرطانی ممکن است در یکی از غدد لنفاوی اطراف یافت شوند؛ و یا
• سلول‌های سرطانی از کلیه به رگ‌های خونی بزرگ اطراف رسوخ کرده‌اند. سلول‌های سرطانی ممکن است در یکی از غدد لنفاوی اطراف هم یافت شوند.

• مرحله چهار (۴): شامل یکی از موارد زیر است:

• تومور از بافت فیبریوس (لیفی) که کلیه‌ها را دربرمی‌گیرد فراتر رفته‌، و یا
• سلول‌های سرطانی در بیش‌تر از یک غدۀ لنفاوی یافت می‌شوند، ویا
• سرطان به دیگر قسمت‌های بدن از قبیل ریه‌‌ها نفوذ کرده ‌است.

سرطان عاده سرطانی است که بعد از درمان عود می‌کند (برمی‌گردد). سرطان ممکن است به کلیه و یا قسمت دیگری از بدن برگردد.

فاکتورهای خطر:

-A چاقی: افزایش اندکس توده بدنی (BMI) با افزایش خطر بروز سرطان کلیه در مردان و زنان همراه است. خطر نسبی بروز سرطان کلیه با افزایش هر واحد در اندکس توده بدنی بتدریج افزایش می یابد.

-B مصرف سیگار: مصرف سیگار با افزایش خطر ابتلا به سرطان کلیه همراه است و سابقه مصرف سیگار در یک سوم مبتلایان گزارش می شود، در عین حال در کسانی که مصرف بالاتر سیگار دارند، احتمال بروز سرطان در مراحل پیشرفته تر یا با درگیری غدد لنفاوی بیشتر است.

-C افزایش فشارخون: افزایش فشار خون، خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش می دهد، این افزایش خطر به *ارتباطی با مصرف داروهای ضدفشارخون یا چاقی زمینه ای نداشته و فاکتوری مستقل است.

-D تماس با مواد شیمیایی: تماس های شغلی با آزبستوز، کادمیوم و مواد نفتی با خطر بالاتر ابتلا به سرطان کلیه همراهند. در یک مطالعه بین المللی که بر روی ۱۷۰۰ بیمار مبتلا به سرطان کلیه و ۲۳۰۰ فرد غیر مبتلا انجام شد ،نشان داد که تماس با کادمیوم، گازوئیل و آزبستور با افزایش خطر ابتلا به سرطان کلیه همراه است افزایش تماس با مواد شیمیایی فوق خطر موتاسیون ژنهای مرتبط با سرطان کلیه مثل ژن مهار کننده ون-هیپل لینداو(VHL) را افزایش می دهد.

-E مسکن ها (آنالژزیک ها): مصرف طولانی مدت و مقدار زیاد فناستین (که استامینوفن یکی از متابولیت های اصلی آن است) و آسپیرین در درجه اول می توانند منجر به نارسایی کلیوی مزمن شوند. مطالعات متعدد نشان داده اند که مصرف میزان بالای استامینوفن، آسپرین و ضد التهابهای غیر استروئیدی (NSAID_S) با افزایش خطر سرطان سلول کلیوی همراه هستند. در یکی از بزرگترین مطالعات آینده نگر انجام شده که بر روی ۷۷۵۲۰ زن در مدت ۱۶ سال و ۴۹۰۰۰ مرد در مدت ۲۰ سال انجام گردید، نشان داده شد که خطر ابتلا به سرطان کلیه بسته به نوع مسکن و میزان مصرف متفاوت است. این مطالعه نشان داد که مصرف معمول و با دز کم آسپیرین و استامینوفن خطر سرطان را افزایش نمی دهد و افزایش میزان و مدت مصرف داروهای غیر آسپیرینی با افزایش خطر ابتلا به سرطان کلیه و حالب همراه هستند.

-F عفونت مزمن با هپاتیت C : در مطالعه ای بر روی۶۷۰۰۰ فرد مبتلا به عفونت مزمن کبد با ویروس هپاتیت C‌ نشان داده شد که ابتلا به این عفونت مزمن با افزایش خطر سرطان همراه است.

-G بیماری سلولهای خونی داسی شکل (Sickle cell disease)‌: ابتلا به خصلت داسی بودن سلولهای خونی و تا میزان کمتر بیماری داسی شدن سلولهای خونی با افزایش خطر ابتلا به سرطان کلیه همراه است.

-H شیمی درمانی: سابقه مصرف داروهای شیمی درمانی در کودکی، ابتلا به اختلالات اتو ایمنی یا سابقه پیوندمغز استخوان با افزایش خطر ابتلا به سرطان کلیه همراه است.

-I فاکتورهای ژنتیکی: از آنجا که خطر بروز موارد ثانویه سرطان کلیه مقابل در افرادی که بدلیل سرطان کلیه قبلاً درمان شده بودند، نشان دهنده زمینه ژنتیکی این سرطان است. بطور معمول هر چه سن ابتلای اولیه پائینتر باشد، این خطر بیشتر است. اگر چه اغلب موارد سرطان سلول کلیه تک گیر (اسپورادیک) هستند اما سندرم های متفاوتی که با این سرطان همراه هستند، شرح داده شده اند. فاکتورهایی که به نفع ژنتیکی بدون سرطان در فرد است عبارتند از؛ ابتلا در سن کمتر از ۴۰ سالگی، ابتلا در اقوام درجه اول فرد یا تومورهای دو طرفه. اثبات شده است که اختلالات کروموزوم شماره ۳ با افزایش خطر سرطان کلیه همراه هستند.

-J بیماری کلیه کیستیک و اکتسابی کلیه (Acquired Cystic kidney Disease) : خطر ابتلا به سرطان کلیه در افرادی که تحت دیالیز هستند و دچار بیماری کلیه کیستیک اکتسابی کلیه هم شده اند، ۳۰ برابر افراد معمول جامعه است. این بیماری در ۳۰ تا ۳۵ درصد افرادی که تحت دیالیز قرار می گیرند دیده شده و از این میان ۶ % آنها دچار سرطان سلول کلیوی میشوند.

-K  فاکتورهای با خطر متوسط در ایجاد سرطان کلیه شامل ابتلا به دیابت شیرین، مصرف گوشت های فراوری شده که حاوی مقادیر بالای نیتریت ها هستند و سابقه قبلی رادیوتراپی است.

-Lدیده شده است که مصرف کم الکل (۱% تا ۴۹/۱۲ گرم در روز) و مصرف داروهای ضد حاملگی با کاهش خطر ابتلا به سرطان کلیه همراه هستند..

دیالیز طولانی‌مدت: دیالیز نوعی درمان در کسانی است که کلیه‌های آنها خوب کار نمی‌کند. دیالیز مواد زائد را از خون جدا می‌سازد. دیالیز شدن طی مدت چندین سال باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان کلیه می‌شود.

سندروم ون هیپل- لینداو  (VHL یا Von Hippel -Lindau بیماری بسیار نادری است که در برخی خانواده‌ها بروز می‌‌کند. این بیماری در اثر تغییراتی در ژن وی.اچ.ال VHL به‌وجود می‌آید. یک ژن غیرطبیعی وی.اچ.ال VHL خطر ابتلا به سرطان کلیه را افزایش می‌دهد، و گاهی باعث افزایش کیست و یا تومورهایی در چشم‌ها، مغز و دیگر اعضای بدن می‌شود. اعضای خانواده، آنهایی که دچار این سندروم هستند لازم است جهت بررسی ژن غیرطبیعی وی.اچ.الVHL تحت آزمایش قرار بگیرند. پزشکان ممکن است برای کسانی که دارای ژن غیرطبیعی وی.اچ.ال VHL هستند، قبل از اینکه علائم بروز کند شیوه‌هایی را جهت بهبود، تشخیص سرطان کلیه و دیگر بیماری‌ها پیشنهاد کنند.

علایم

• دفع خون در ادرار (هماچوری)، توده شکمی، درد و کاهش وزن، اما فقط حدود ۹ % از بیماران سه گانه (تریاد) معروف هماچوری، درد پهلو و توده قابل لمس شکمی را همزمان دارند.
• دفع خون در ادرار ناشی از تهاجم تومور به مجاری جمع کننده ادراری است و در ۴۰ % بیماران ازدیده میشود.
• توده شکمی یا توده پهلو در صورتی ظاهر می شود که قطب تحتانی کلیه توسط تومور درگیر باشد و در افراد لاغر اندام لمس می شود.
• واریکوسل که ناشی از ایجاد انسداد در مسیر تخلیه ورید بیضه به ورید کلیوی است و در اغلب موارد در تومورهای سمت چپ کلیه امکان بروز می یابد و تا ۱۱ % مردان مبتلا به سرطان کلیه مشاهده می شود.
• تهاجم تومور به ورید اجوف تحتانی طیفی از علائم مثل ادم انتهایی، ورم پاها، آسیت و اختلال کبدی را ایجاد می کند.
• محل شایع برای متاستاز از سرطان کلیه عبارتند از: ریه، استخوان، مغز، کبد و غدد فوق کلیوی. در این موارد علائم بر حسب سایت درگیر با متاستاز متفاوت خواهد بود. علائم پارانئوپلاستیک که اغلب ناشی از ترشحات هورمونی سلولهای سرطانی است در سرطان کلیه شایع است. این هورمونها شامل اریتروپویتین، گلوکاگون، انسولین،ACTH و … هستند. بر حسب نوع هورمون مترشحه علائم پارانئوپلاستیک توجیه پذیر می شوند.
• آنمی ناشی از بیماری مزمن که نورموکروم و نرموسیتیک است در ۲۹ تا ۸۸ % موارد سرطان کلیه دیده می شود. تب که اغلب با کاهش وزن و تعریق شبانه هم همراه است در ۲۰ % مبتلایان دیده می شود. اختلال عملکرد کبد که به سندرمStauffer’s هم مشهور است در ۲۱ % موارد گزارش شده و ممکن است مربوط به ترشح IL-6 یا GMCSF از سلولهای سرطانی باشد. اختلال عملکرد کبد با افزایش آلکالن فسفاتاز، اختلال عملکرد کبد، کاهش وزن و تب همراه است و پس از نفرکتومی (برداشتن کلیه) تا حد زیادی بهبود می یابد. هیپرکلسمی (افزایش سطح کلسیم خون) در ۱۵ % موارد ابتلا به سرطان کلیه یافت شد و ممکن است ناشی از متاستازهای استخوانی، افزایش تولید هورمون PTHrp یا افزایش تولید پروستاگلندین ها باشد، کاهش شدید وزن (کاشکسی)، اریتروسیتوز،آمیلوئیدوزیس، ترومبوسیتوزیس و پلی میالژی روماتیکا از علائم پارانئوپلاستیک کمتر شایع در سرطان کلیه به شمار می آیند.

تشخیص بیماری

اگر بیمار علائمی دارد که نشان‌دهنده سرطان کلیه است، پزشک ممکن است یک یا چند مورد از روش‌های زیر را جهت تشخیص بیماری او به‌کار برد:

• معاینه فیزیکی: پزشک علائم عمومی سلامت فردی، تب و یا فشار خون بالا را بررسی می‌کند. وی همچنین شکم و پهلوها را جهت بررسی احتمالی تومور لمس می‌کند.
• آزمایش ادرار: ادرار جهت بررسی خون و دیگر علائم بیماری بررسی می‌شود.
• آزمایش خون: آزمایشگاه، نمونه‌ای از خون را جهت بررسی نحوه عملکرد کلیه‌ها بررسی می‌کند، و در صورت لزوم میزان مواد مختلفی از قبیل کراتینین را مورد سنجش قرار می‌دهد. سطح بالای کراتینین معرف خوب کار نکردن کلیه‌ها است.
• (IVP-  Intravenous Pyelogram) :  پزشک مادۀ رنگی را به بازوی فرد تزریق می‌کند. رنگ در کل بدن حرکت کرده و در کلیه‌ها جمع می‌شود. مادۀ رنگی باعث می‌شود کلیه‌ها در اشعۀ ‌ایکس بهتر نشان داده ‌شوند. سپس همان‌طور که رنگ در کلیه‌ها حرکت کرده و به لوله حالب (Ureter) و مثانه می‌رود، یک سری اشعه ایکس آن را تعقیب می‌کند. اشعۀ ایکس تومور کلیه و یا هر مشکل دیگری را نشان خواهد داد.
• سی.‌تی‌.اسکن (CAT Scan): دستگاه اشعۀ ایکس که به کامپیوتر متصل است یک‌سری عکس دقیق از کلیه‌ها می‌‌گیرد. ممکن است به بیمار ماده رنگی تزریق شود که کلیه‌ها واضح‌تر در عکس نشان داده ‌شوند. اِی.‌سی.‌تی.‌اسکن (ACT) می‌تواند تومور کلیه را نشان دهد.
• سونوگرافی (Ultrasound): دستگاه سونوگرافی از امواج صوتی که قابل شنیدن برای افراد نیست استفاده می‌کند. امواج پس از برخورد به کلیه‌ها منعکس می‌شوند و یک کامپیوتر با استفاده از پژواک صدا، عکسی به نام سونوگرام تولید می‌کند، که تومور و یا کیست در عکس ظاهر خواهد شد.
• بیوپسی (نمونه‌برداری): در پاره‌ای موارد، پزشک نمونه‌برداری انجام می‌دهد. نمونه‌برداری به برداشتن بافت جهت بررسی سرطان اطلاق می‌شود. پزشک جهت برداشتن مقدار کمی از بافت، سوزن باریکی را از طریق پوست وارد کلیه می‌کند، و برای هدایت سوزن از سونوگرافی و یا اشعه ‌ایکس استفاده می‌کند. آسیب‌شناس هم با استفاده از میکروسکوپ سلول‌های سرطانی در بافت را بررسی می‌‌کند.
• جراحی: در بسیاری از موارد، براساس نتایج سی‌تی‌اسکن، سونوگرافی، و اشعۀ‌ ایکس، پزشک اطلاعات کافی را جهت توصیه به جراحی برای برداشتن قسمتی و یا همه کلیه به‌دست می‌آورد. آسیب‌شناس هم با بررسی بافت در زیر میکروسکوپ تشخیص نهایی خود را اعلام خواهد کرد.

درمان

جراحی رایج‌ترین نوع درمان برای سرطان کلیه است و نوعی درمان موضعی به‌حساب می آید. جراحی، سرطان در کلیه و نواحی نزدیک به تومور را درمان می‌کند.

به جراحی که جهت برداشتن کلیه انجام می‌شود نفرکتومی (خارج کردن کلیه) (Nephrectomy) می‌گویند. انواع مختلفی از نفرکتومی هست که نوع آن اساساً بستگی به مرحله تومور دارد. پزشک می‌تواند هر نوع درمان را تشریح کرده و توضیح دهد که کدام مورد، مناسب‌ترین نوع درمان برای بیمار است.

• برداشتن کامل کلیه (Radical Nephrectomy): سرطان کلیه معمولاً از طریق نفرکتومی اساسی درمان می‌شود که در آن جراح تمام کلیه همراه با غده آدرنال و قسمتی از بافت اطراف آن را برمی‌دارد. تعدادی از غدد لنفاوی اطراف نیز ممکن است برداشته‌ شوند.
• برداشتن سادۀ کلیه (Simple Nephrectomy): جراح فقط کلیه را خارج می‌‌کند، بعضی از بیماران مبتلا به سرطان کلیه در مرحله یک (۱) معمولاً تحت عمل جراحی نفرکتومی ساده قرار می‌گیرند.
• برداشتن جزئی از کلیه (Partial Nephrectomy): جراح تنها بخشی از کلیه را که حاوی تومور است خارج می‌‌کند. این نوع جراحی معمولاً برای بیمارانی به‌کار می‌رود که تنها یک کلیه دارند یا سرطان بر هر دو کلیه آنها اثر گذاشته ‌است. علاوه بر این، بیمارانی که تومور کلیۀ آنها کوچک (کم‌تراز ۴ سانتی‌متر) است هم ممکن است تحت این جراحی قرار بگیرند.

آمبولیزه کردن شریان

آمبولیزه کردن شریان، نوعی درمان موضعی است که تومور را کوچک می‌کند. گاهی این درمان قبل از عمل جراحی انجام می‌شود تا آن را ساده‌تر کند. زمانی‌که امکان جراحی وجود ندارد، آمبولیزاسیون ممکن است جهت کمک به کاهش علائم سرطان کلیه مورد استفاده قرار گیرد.

پزشک یک لوله باریک (کاتتر) را داخل رگ خونی پا وارد می‌کند. لوله از داخل رگ خونی اصلی (شریان کلیه) که فراهم‌کننده خون برای کلیه است عبور داده می‌شود، و جهت انسداد جریان خون به کلیه ماده‌ای را وارد خون می‌کند و این انسداد مانع رسیدن اکسیژن و دیگر مواد مورد نیاز جهت رشد تومور می‌شود.

پرتودرمانی

پرتودرمانی (که به آن رادیوتراپی هم می‌‌گویند) نوعی دیگر از درمان موضعی است. در پرتودرمانی از اشعۀ با انرژی بالا جهت از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. این نوع درمان فقط بر سلول‌های سرطانی در ناحیه مورد درمان اثر می‌گذارد. دستگاه بزرگی، پرتو را به بدن می‌فرستد. بیمار در بیمارستان و یا درمانگاه به مدت ۵ روز در هفته و طی چندین هفته این درمان دریافت خواهد کرد.

تعداد کمی از بیماران قبل از جراحی جهت کوچک‌ کردن تومور تحت پرتودرمانی قرار می‌گیرند. بعضی نیز آن‌ را بعد از جراحی و جهت از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده در محل تحت پرتو درمانی قرار می‌گیرند. کسانی که می‌توانند تحت عمل جراحی قرار بگیرند ممکن است جهت تسکین درد و دیگر مشکلات به‌وجود آمده در اثر سرطان، تحت پرتودرمانی قرار بگیرند.

درمان بیولوژیک

درمان بیولوژیک نوعی درمان سیستمیک (فراگیر) است. در این نوع درمان از ماده‌‌ای استفاده می‌شود که از طریق جریان خون وارد سلول‌ها شده و تمام سلول‌های بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. درمان بیولوژیک از توانایی طبیعی بدن (سیستم ایمنی) جهت مبارزه با سرطان استفاده می‌کند.

شیمی‌درمانی

شیمی‌درمانی نیز نوعی درمان سیستمیک است. داروهای ضدسرطان از طریق خون در کلیه قسمت‌های بدن جریان می‌ِیابند. اگرچه که این داروها برای درمان بسیاری از بیماری‌ها مفید واقع شده‌اند، اما برای مبارزه با سرطان کلیه استفاده کمی دارند. به‌هرحال، بسیاری از پزشکان درحال مطالعۀ داروهای جدید و ترکیبات دارویی جدیدی هستند که ممکن است مؤثر واقع شوند.

آیا می دانید بهترین متخصص سرطان در اصفهان فعالیت دارد
آیا می دانید سرطان روده را باید در اصفهان درمان کنید
آیا می دانید بهترین متخصص سرطان سینه در اصفهان می باشد