سرطان روده بزرگ : Colorectal cancer

کولون یا روده بزرگ بخشی از دستگاه گوارشی بدن می باشد. روده باریک حدود ۶ متر طول دارد و بین معده و روده بزرگ قرار گرفته است. عملکرد اصلی روده باریک، هضم و جذب مواد غذایی می باشد و از انتهای معده شروع شده و به روده بزرگ ختم می شود و سپس روده بزرگ نیز از آنجا تا محل مقعد ادامه می یابد.سرطان روده بزرگ یا چنگار روده بزرگ یا سرطان کولونگونه ای سرطان است که در آن سلول های سرطانی در درون بافت روده شروع به تکثیر می کنند .سرطان روده بزرگ و راست روده اغلب به صورت چند پولیپ، یعنی توده های خوش خیم بر روی سطح داخلی راست روده، آغاز می شود.

مرحله‌بندی سرطان روده‌ی بزرگ:

سرطان روده‌ی بزرگ را شامل چهار مرحله می باشد.

در مرحله‌ی اول: سرطان سطح مخاطی روده‌ی بزرگ را گرفتار کرده و محدود به دیواره‌ی کولون یا رکتوم است.

در مرحله‌ی دوم: توده‌ی سرطانی از سطح مخاطی و جدار کولون و رکتوم خارج‌شده ولی هنوز غدد لنفاوی نزدیک محل ابتلا را گرفتار نکرده است.

در مرحله‌ی سوم: تومور به غدد لنفاوی نزدیک انتشار پیداکرده ولی نقاط دوردست را هنوز مبتلا نکرده است.

در مرحله چهارم: سرطان به نقاط دوردست متاستاز داده و امکان ابتلا و گرفتاری ارگان‌هایی مثل کبد و ریه وجود دارد.

عوامل افزایش دهنده ابتلا به سرطان روده:

• سن:اکثر افراد مبتلا به این بیماری سن بالای ۵۰ سال دارند، اما ممکن است این بیماری در هر سنی اتفاق بیفتد.
• رژیم غذایی:بین این بیماری و رژیم غذایی پرچربی و پرانرژی و کم فیبر و مصرف کم میوه و سبزی، رابطۀ مستقیم وجوددارد.
• پولیپ ها :این بیماری به صورت رشد توده های خوش خیم در جدار روده تعریف می شود که معمولاً بعد از سن ۵۰ سالگی شایع است. پولیپ ها شانس ابتلا بهسرطان روده بزرگ را افزایش می دهند.
• سابقه بیماریهای قبلی :احتمال ابتلا به این بیماری در افرادی که قبلاً سرطان های روده بزرگ داشته اند و خانم هایی که مبتلا به سرطان تخمدان، رحم، یا پستان بوده اند بیشتر است.
• انتقال وراثتی :افرادی که نزدیکانی مثل پدرو مادر و خواهر و برادرشان به این نوع از سرطان مبتلا شده اند، خصوصاً اگر زیر ۵۰ سال بوده باشد، باید خود را تحت نظر پزشک متخصص قرار دهند .
• کولیت اولسروز :در این بیماری پوشش جدار روده بزرگ دچار التهاب شده است. افراد مبتلا به این بیماری احتمال بیشتری در ابتلا به سرطان کولورکتال دارند.

چاقی، مصرف الکل، استفاده از مواد مخدر سایر عوامل خطر شناخته شده هستند. آسپرین برای پیشگیری پولیپ های آدنوماتوز روده بزرگ و راست روده، در افرادی با سابقه این ضایعات مؤثر است.

علائم بیماری

علائم این بیماری ممکن است شبیه به سایر علائم نظیر عفونتها، تب، بواسیر و بیماری های التهابی روده باشد.

از جمله نشانه هایی که مراجعه به پزشک را ضروری می کند می توان موارد زیر را نام برد:

• وجود هرگونه تغییر در عادات دفعی روده نظیراسهال، یبوست یا کاهش قطر مدفوع در صورتی که بیش از یک روز طول بکشد و علت آن نامعلوم باشد.
• خون ریزی از راست روده یا وجود خون در مدفوع، چه قابل رؤیت باشد چه با انجام آزمایش معلوم شود.
• دردهای قولنجیمعده
• استفراغ
• ضعف و خستگی
• یرقان و زردی پوست یا سفیدی چشم
• حرکت درون روده
• کرامپ یا گرفتگیمعده
• مدفوع خونی
• کاهش قابل ملاحظه وزن
• احساس خستگی
• یبوست، دفع مدفوع کمتر از سه بار در هفته یکی از نشانه هایسرطان روده بزرگ می باشد.
• تهوع و استفراغ به چند دلیل به وجود می آید:کاهش جریان خون، درد ویبوست.
• گاز معده و نفخ نیز یکی از مواردی است که می تواند بهتشخیص سرطانروده بزرگ کمک نماید.

احساس سنگینی و رخوت نیز از دیگر نشانه ها می باشد. سرطان، باعث کمبود خون و به دنبال آن، کم خونی ناشی از کمبود آهن می شود. به همین دلیل احساس تنبلی، سستی و … ایجاد می شود.

مراحل تشخیص بیماری

رشد سرطان روده ممکن است سال ها به طول بینجامد و تشخیص به موقع آن، شانس بهبودی را به طور چشمگیری افزایش می دهد. بنابراین، انجام تست های دوره ای که در متن زیر آمده اند، در افرادی که در گروه خطر قرار دارند توصیه می شود.

– آزمایش دیجیتال کولون ‏‎(DRE)‎‏‏ : تنها تومورهای بزرگ و قابل لمس را آشکار می کند.

– آزمایش وجود لخته خون در مدفوع:با یک پروب نوری (سیگموئیدوسکوپ) که از انتهای روده بزرگ وارد شده، هر گونه پولیپ یا موارد غیرعادی را شناسایی می کند.

– آزمایش خون ‏: وجود برخی از انواع خاص  پروتئین ها در خون بیمار، علامت تومور است.

– پروکتوسکوپی :در این روش از طریق دستگاه های خاصی به صورت مستقیم داخل راست روده و قسمت های تحتانی روده بزرگ مورد مشاهده قرار می گیرد. از طریق این روش نیمی از سرطان ها، قابل تشخیص هستند. در این روش ممکن است بیمار احساس فشار کند، اما دردی را احساس نخواهد کرد.

– کولونوسکوپی :از طریق این روش نیز با ابزارهای خاصی، مشاهده کلی روده بزرگ و راست روده ممکن می شود. در این حالت نیز فرد دردی را احساس نخواهد کرد.

– بیوپسی : در صورت وجود هر گونه توده در طول این قسمت ها نیاز است که بخشی از توده برداشته شود تا در زیر میکروسکوپ از نظر وجود بافت یا سلول های سرطانی مورد بررسی قرار گیرد.

– مشاوره ژنتیک ‏: تست و مشاوره ژنتیک در خانواده هایی که به صورت وراثتی احتمال ابتلا به مواردی از سرطان کولون نظیر سرطان روده غیرپولیپی  ‏‎(HNPCC)‎‏ یا پولیپ غده ای خانوادگی ‏‎(FAP)‎‏  را دارند، پیشنهاد می شود.

چون سرطان روده بزرگ و راست روده پنهان کار است، غربالگری راه حل ردیابی زودهنگام می باشد. در اکثر افرادی که به ۵۰ سالگی می رسند، باید هر ۱۰ سال یکبار آندوسکوپی روده بزرگ انجام شود.

درمان

درمان سرطان روده بزرگ بسته به نوع آن، پیشرفت بیماری، مکان بیماری، سن شما، وضعیت سلامتی شما و … توسط پزشک تجویز می شود. معمول ترین شیوه های درمان سرطان کولون شامل:

جراحی- در جراحی پزشک بخشی از تومر یا پولیپ را برمی دارد و یا اگر بیماری پیشرفته باشد مجبور به برداشتن کل کولون درگیر سرطان می شود. درمان جراحی در مراحل اولیه‌ی سرطان روده‌ی بزرگ:

اگر اندازه‌ی سرطان کوچک و محدود به مخاط بوده و تهاجم به بافت‌های اطراف نداشته باشد، روش‌های کمتر تهاجمی برای درمان آن انتخاب می‌شود. این روش‌ها شامل موارد زیر است:

برداشتن پولیپ ها به‌وسیله‌ی کولونوسکوپ:

اگر سرطان محدود به پولیپ روده‌ی بزرگ بوده و اندازه‌ی آن کوچک باشد و بافت‌های اطراف را گرفتار نکرده باشد، برداشتن آن با کولونوسکوپی امکان‌پذیر است.

رزکشن یا برداشتن به‌وسیله‌ی آندوسکوپ:

برداشتن پولیپ های بزرگ‌تر همراه با قسمت کوچکی از مخاط روده‌ی بزرگ بدین روش میسر است.

جراحی با روش کمتر تهاجمی:

در این روش با استفاده از لاپاراسکوپ وارد حفره شکم شده محل مبتلابه تومور برداشته می‌شود و از غدد لنفاوی اطراف و نزدیک به تومور نیز نمونه‌برداری به عمل می‌آید.

روش‌های جراحی برای سرطان‌های تهاجمی روده‌ی بزرگ

کولکتومی پارشیل: در این روش جراح قسمتی از روده‌ی مبتلابه سرطان را به‌طور کامل برمی‌دارد. جراح اطمینان کامل پیدا می‌کند که بقیه‌ی روده‌ی بزرگ عاری از تومور و سرطان بوده و می‌تواند مجدداً دو انتهای روده را به هم پیوند بزند یا آناستوموز کند. البته در مواردی امکان آناستوموز اولیه وجود ندارد و بیمار تحت عمل جراحی کولوستومی قرار می‌گیرد. در این روش به‌طور موقت و به‌ندرت دائمی، بعد از برداشتن تومور روده‌ی بزرگ، بخش سالم آن به‌منظور دفع مدفوع از جدار شکم بیرون گذاشته می‌شود. غدد لنفاوی نزدیک به تومور اصلی هم برای ارزیابی شدت و وسعت بیماری برداشته می‌شود.

روش جراحی برای سرطان پیشرفته‌ی روده‌ی بزرگ:

در موارد خیلی پیشرفته سرطان روده بزرگ که امکان درمان قطعی سرطان میسر نیست، درمان جراحی به‌منظور کنترل خونریزی، التیام درد شدید بیمار و رفع انسداد روده ضرورت دارد .در مواردی که تنها کبد گرفتارشده است، اقدام جراحی برای برداشتن توأمان سرطان روده‌ی بزرگ و برداشتن متاستاز کبدی توصیه‌شده است.

شیمی درمانی- در این درمان از دارو برای نابود کردن سلول های سرطانی استفاده می شود. شیمی درمانی معمولا پس از جراحی استفاده می شود.

پرتو درمانی (رادیو تراپی)

رادیوتراپی با تابش اشعه ایکس قبل و بعد از عمل جراحی باعث انهدام و تخریب بافت‌های سرطانی و کاهش درد ناشی از آن می‌شود. به‌کارگیری این روش قبل از دخالت جراحی با کوچک کردن تومور سبب تسهیل عمل جراحی خواهد شد. البته از رادیوتراپی یا اشعه درمانی یا پرتودرمانی، بیشتر در سرطان‌های رکتوم استفاده می‌کنند. از این روش به‌ندرت در مراحل ابتدایی تومورهای کولون بهره می‌گیرند. از پرتودرمانی و شیمی‌درمانی در درمان تومورهای تهاجمی و پیشرفته کولون و رکتوم استفاده می‌کنند.

درمان تسکینی:

رویکرد این نوع درمان کاهش آلام و استرس بیمار به‌منظور افزایش کیفیت زندگی اواست. برای نیل به این هدف همکاری تیم پزشکی – پرستاری و ارتباط مستمر و صمیمی و جدی آن‌ها با بیمار و خانواده وی مهم و حیاتی است. روش‌های بدیل دیگری که برای ارتقا کیفیت زندگی این بیماران کمک‌کننده است شامل ورزش، موسیقی، هنر، تمرین‌های ریلکسیشن و کاهش استرس می‌باشد.

آیا می دانید بهترین متخصص سرطان در اصفهان فعالیت دارد
آیا می دانید سرطان روده را باید در اصفهان درمان کنید
آیا می دانید بهترین متخصص سرطان سینه در اصفهان می باشد