سرطان آندومتر یا سرطان رحم چیست؟

سرطان آندومتر، نوعی سرطان است که در رحم ایجاد می شود. رحم ، ارگانی توخالی و گلابی شکل است که در لگن قرار دارد و محلی است که در آن رشد جنین اتفاق می افتد.
سرطان آندومتر ، در لایه سلولی آندومتر( endometrium) در دیواره رحم آغاز می شود. سرطان آندومتر به نام سرطان رحم نیز شناخته شده است. انواع دیگری ازسرطان نیز در رحم اتفاق می افتد مانند سرطان سارکومای رحم( uterine sarcoma )در لایه سلولی میومتر در دیواره رحم ایجاد می شود و سرطان دهانه رحم . اما شیوع این سرطان ها از سرطان آندومتر یا سرطان رحم کمتر است.
سرطان آندومتر یا سرطان رحم، اغلب در مراحل اولیه قابل تشخیص است

فاکتورهای خطردرسرطان آندومتر یا سرطان رحم

فاکتورهای زیر می توانند احتمال بروز سرطان آندومتر یا رحم را افزایش می دهند:

• تغییر در تعادل هورمون های زنانه در بدن: تخمدان ها ، دو هورمون اصلی به نام استروژن و پروژسترون را تولید می کنند. نوسان در تعادل این هورمون ها ، سبب تغییراتی در لایه آندومتر می شود.
  بیماری یا شرایطی در بدن که منجر به افزایش استروژن شود اما سطح پروژسترون را تغییری ندهد، می تواند احتمال بروز سرطان آندومتر را افزایش دهد، از جمله شرایطی مانند الگوی تخمگ گذاری غیر طبیعی، که در زنانی با مشکل سندرم تخمدان پلی کیستیک، چاقی و دیابت اتفاق می افتد. مصرف هورمون ها ( که حاوی استروژن و بدون پروژسترون باشد) بعد از دوره منوپوز نیز می تواند احتمال بروز سرطان آندومتر را افزایش دهد.

نوع نادری از تومور تخمدان، که منجر به ترشح استروژن می شود نیز می تواند احتمال بروز سرطان آندومتر یا رحم را افزایش دهد.

• سال های قاعدگی: شروع قاعدگی قبل از ۱۲ سالگی ، یا دیر یائسه شدن، می تواند احتمال بروز سرطان آندومتر را افزایش دهد، زیرا به این ترتیب لایه آندومتر یا آندومتریوم ، بیشتر در معرض استروژن قرار خواهد گرفت.
• هرگز باردار نشدن: زنانی که هرگز باردار نشده اند در مقایسه با زنانی که حداقل یک بار باردار شده اند، بیشتر در معرض ریسک سرطان آندومتر یا سرطان رحم هستند.
• افزایش سن: مادامی که سن شما افزایش می یابد ، احتمال بروز سرطان آندومتر نیز افزایش می یابد. بیشتر سرطان های آندومتر در زنان مسن تر اتفاق می افتد که در دوره منوپوز یا یائسگی، قرار دارند.
• چاقی: چاق شدن نیز احتمال سرطان آندومتر را افزایش می دهد، زیرا افزایش توده چربی تعادل هورمونی بدن را تغییر می دهد.
• هورمون درمانی برای سرطان سینه: زنان مبتلا به سرطان سینه که با داروهایی مانند، تاموکسیفن تحت هورمون درمانی قرار دارند در خطر ابتلا به سرطان آندومتر یا رحم هستند.اگر شما این دارو را مصرف می کنید ، راجع به احتمال سرطان آندومتر با پزشک خود ، مشورت نمائید. برای اغلب زنان، مزایای مصرف تاموکسیفن در مقایسه با احتمال سرطان آندومتر، در اولویت قرار دارد.
• سندرم وراثتی سرطان کولون: سرطان وراثتی کولورکتال ، سندرمی است که ریسک سرطان کولون و سایر سرطان ها ، مانند سرطان آندومتر را افزایش می دهد ، به دلیل جهش ژنتیکی اتفاق می افتد و از والدین به فرزندان منتقل می شود، اگر یکی از اعضای خانواده مبتلا به این بیماری باشد، درباره احتمال بروز سندرم ژنتیکی در خودتان با پزشک مشورت نمائید. اگر این سندرم در شما تشخیص داده شد از پزشک بخواهید تا بررسی های مربوطه را در مورد سرطان هایی که در معرض آنها قرار دارید ، انجام دهد.

علائم سرطان آندومتر یا سرطان رحم

علائم سرطان آندومتر یا سرطان رحم ، شامل:

• خونریزی واژینال بعد از دوره یائسگی
• خونریزی بین دوره های قاعدگی
• ترشح مایعاتی آبکی، غیر طبیعی و تیره رنگ ( به رنگ خون) از واژن
• درد لگن
• درد به هنگام نزدیکی جنسی

چه وقت باید به دکتر مراجعه کرد؟

اگر علامت و عارضه ای مانند: خونریزی واژینال و ترشح مایعاتی که به دوره قاعدگی شما مربوط نیست، درد لگن یا درد به هنگام نزدیکی جنسی را تجربه کرده اید که باعث نگرانی شما شده، از پزشک خود وقت ملاقات بگیرید .

دلایل سرطان آندومتر یا سرطان رحم

دلایل سرطان آندومتر به طور دقیق شناخته نشده است. اما نکته مشخصی در این رابطه وجود دارد که، سرطان آندومتر یا رحم ناشی از جهش های ژنتیکی در سلولهای آندومتر یا اندومتریوم رحم است.

جهش ژنتیکی، سلولهای سالم و طبیعی را به سلول های غیر نرمال تبدیل می کند. سلول های سالم در چند مرحله رشد می کنند و در نهایت در زمان معلوم از بین می رود، اما سلول های غیر طبیعی خارج از کنترل رشد می کنند و از بین نمی روند. تجمع سلول های غیر نرمال، توده ای به نام تومور را تشکیل می دهند. سلول های سرطانی ، بافت های نزدیک را مورد حمله قرار می دهند و درکل بدن پخش می شوند که به این اتفاق، متاستاز گفته می شود.

عوارض سرطان آندومتر یا سرطان رحم

سرطان آندومتر یا سرطان رحم ، می تواند به سایر قسمت های بدن نیز منتقل شود که در این صورت موفقیت در درمان با مشکل مواجه می شود.در سرطان آندومتر، متاستاز اغلب به ریه سرایت می کند.

گرفتن وقت ویزیت از پزشک

اگر علائمی دارید که شما را نگران کرده است،برای مراقبت های اولیه از پزشک خود، وقت بگیرید. اگر سرطان آندومتر یا رحم در شما تشخیص داده شد، احتمالا به متخصص سرطان های سیستم تناسلی در زنان (gynecologic oncologist) ارجاع داده خواهید شد.

از آن جایی که وقت ملاقات کوتاه است، بهتر است از قبل آماده باشید، در این جا اطلاعاتی وجود دارد که به آمادگی شما برای صحبت با پزشک کمک خواهد کرد .همچنین به شما کمک خواهد کرد تا بدانید از پزشک خود چه می خواهید.

تست و تشخیص سرطان آندومتر یا سرطان رحم

تستها ی لازم و روش به کار رفته برای تشخیص سرطان آندومتر یا سرطان رحم، شامل:

• آزمون لگن: در طول این تست ، پزشک با دقت بخش بیرونی ژنیتالیس (vulva) را بازبینی می کند و سپس دو انگشت از یک دست را داخل واژن می کند و همزمان دست دیگر را روی شکم فشار می دهد تا بتواند رحم و تخمدان را معاینه نماید. پزشک دستگاهی به نام اسپکولوم (speculum ) را وارد واژن می کند. اسپکولوم واژن را باز می کند و پزشک می تواند واژن و سرویکس یا دهانه رحم را معاینه نماید تا وجود عوامل و بافت غیر طبیعی را بررسی کند.
• استفاده از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از رحم: پزشک ممکن است به شما اولتراسوند ترانس واژینال را توصیه کند تا ضخامت و بافت اندومتریوم یا لایه آندومترو سایر شرایط را بررسی نماید. در این روش، پزشک مبدل یا transducer دستگاه را داخل واژن می برد، مبدل ازامواج صوتی استفاده می کند تا تصویری ویدوئویی را از رحم ایجاد کند. این تست به پزشک کمک خواهد کرد تا بتواند اختلالات در بافت دیواره رحم را جست و جو و شناسایی نماید.
• استفاده از اسکوپ برای بررسی بافت آندومتریوم یا آندومتر : در طول هیسترسکوپی پزشک یک تیوب منعطف ، باریک و سبک به نام هیسترسکوپ را از طریق واژن و سرویکس وارد رحم می کند، لنزی که روی هیسترسکوپ وجود دارد این امکان را به پزشک می دهد تا داخل رحم و آندومتر را بررسی نماید.
• برداشت نمونه ای از بافت برای انجام آزمایش: برای نمونه برداری از داخل رحم، احتمالا فرد تحت بیوپسی آندومتر قرار خواهد گرفت. به این ترتیب ، نمونه ای از بافت دیواره رحم برداشته می شود تا برای آنالیز های بیشتر مورد مطالعه قرار گیرد. بیوپسی آندومتر در مطب پرشک انجام می شود ومعمولا نیاز به بیهوشی دارد.
• انجام جراحی برای نمونه برداری به منظور انجام آنالیز و بررسی های مخصوص: اگر با استفاده از بیوپسی بافت کافی فراهم نشود و یا اگر نتیجه بیوپسی نا مشخص باشد، لازم است تا اتساع و کورتاژ ( تراشیدن و بافت برداری) یا D&C انجام شود. در طول D&C بافت دیواره رحم تراشیده می شود و برای بررسی سلول های سرطانی تحت آزمون های میکروسکوپیک قرار می گیرد.

سه راهی که سرطان در بدن گسترش می‌یابد عبارتند از:

• از راه بافت مجاور. سرطان به بافت‌های سالم اطراف هجوم می‌برد.
• از راه سیستم لنفاوی. سرطان به سیستم لنفاوی هجوم می‌برد و از طریق عروق لنفاوی به نقاط دیگر بدن می‌رسد.
• از راه خون. سرطان به سیاهرگ‌ها و مویرگ‌ها هجوم می‌برد و از طریق خون به نقاط دیگر بدن می‌رسد.

وقتی سلول‌های سرطانی از تومور اولیه (منشاء) جدا می‌شود و از طریق لنف یا خون به قسمت‌های دیگر بدن می‌رسد، احتمال دارد تومور دیگری (ثانویه) تشکیل شود. به این رویه متاستاز می‌گویند. تومور ثانویه (متاستاتیک) از همان سرطان تومور اولیه است. مثلاً، اگر سرطان پستان در استخوان گسترش یابد، سلول‌هایسرطانی در استخوان درحقیقت همان سلول‌های سرطان پستان هستند، بیماری سرطان متاستاتیک پستان است نه سرطان استخوان.

از این مراحل برای سرطان آندومتر استفاده می‌کنند:

مرحله I

در مرحله I، سرطان فقط در رحم یافت می‌شود. مرحله I به مراحل IA، IB و IC بر این اساس که سرطان چقدر گسترش یافته تقسیم می‌شود:

• مرحله IA : سرطان فقط در آندومتر است.
• مرحله IB: سرطان به نیمه داخلی میومتر (لایه عضلانی رحم) گسترش یافته است.
• مرحله IC: سرطان به نیمه خارجی میومتر گسترش یافته است.

مرحله II

در مرحله II، سرطان از رحم به گردن رحم گسترش یافته، ولی هنوز به خارج از رحم سرایت نکرده است. مرحله II به دو مرحله IIA و IIB بر این اساس که سرطان تا کجا گسترش یافته است تقسیم می‌شود.

• مرحله IIA: سرطان به غددی که در محل اتصال گردن رحم به رحم وجود دارند گسترش یافته است.
• مرحله IIB: سرطان به بافت هم‌بندی گردن رحم گسترش یافته است.

مرحله III

در مرحله III، سرطان ورای رحم و گردن رحم گسترش یافته ولی هنوز به آن‌سوی لگن گسترش نیافته است. مرحله III خود به سه مرحله IIIB، IIIA و IIIC، بر این اساس که سرطان تا کجای لگن گسترش یافته است تقسیم می‌شود.

• مرحله IIIA: سرطان به یک یا چند محل گسترش یافته است:
  • به خارجی‌ترین لایه رحم، یا
  • به نزدیک‌ترین بافت خارج از رحم، یا
  • به پرده صفاق گسترش یافته است.
• مرحله IIIB: سرطان به آن‌سوی رحم و گردن رحم، به سمت واژن گسترش یافته است
• مرحله IIIC: سرطان به غدد لنفاوی نزدیک رحم گسترش یافته است

مرحله IV

در مرحله IV، سرطان در ورای لگن گسترش می‌یابد. مرحله IV به دو مرحله IVA و IVB بر این اساس که سرطان تا کجا گسترش یافته است تقسیم می‌شود.

• مرحله IVA: سرطان به مثانه و یا به جدار روده گسترش یافته است.
• مرحله IVB: سرطان به بخش‌های دیگر بدن در آن‌سوی لگن ـ که شامل غدد لنفاوی داخل شکم و یا کشاله ران است ـ گسترش یافته است.

سرطان آندومتر عودکننده

سرطان آندومتر عودکننده نوعی سرطان است که بعد از درمان دوباره عود کرده (برگشته) است. سرطان معمولاً در لگن، در غدد لنفاوی داخل شکم یا در قسمت‌های دیگر بدن عود می‌کند.

درمان

جراحی (برداشتن سرطان در عمل جراحی) رایج‌ترین درمان برای سرطان آندومتر است. از این شیوه‌های جراحی استفاده می‌کنند:

• رحم‌برداری (هیسترکتومی) کامل: با عمل جراحی رحم و گردن رحم را برمی‌دارند. اگر رحم و گردن رحم را از واژن بیرون آورند، به آن عمل رحم‌برداری (هیسترکتومی) واژنی می‌گویند. اگر رحم و گردن رحم را از طریق یک شکاف بزرگ (بریدگی) در شکم بیرون آورند به آن رحم‌برداری شکمی می‌گویند و اگر از طریق یک شکاف کوچک به‌وسیله لاپاروسکوپ بردارند به آن رحم‌برداری لاپاروسکوپیک Laparascopic می‌گویند.
• سالپینگو اووفورکتومی دو طرفه Salpingooforectomy : عمل جراحی که هردو لوله فالوپ و تخمدان را برمی‌دارند.
• رحم برداری هیسترکتومی رادیکال: جراحی برای برداشتن رحم، گردن رحم و قسمتی از واژن است. تخمدان‌ها، ﻟﻮﻟه‌های ﻓﺎﻟﻮپ یا غدد لنفاوی مجاور را هم برمی‌دارند.
• حتی اگر پزشک همه سرطان قابل مشاهده را در طول جراحی بردارد، بعضی از بیماران بعد از جراحی پرتودرمانی یا هورمون درمانی هم می‌شوند تا سلول‌های سرطانی که باقی مانده است از بین بروند. به درمانی که بعد از جراحی برای بالا بردن احتمال موفقیت درمان استفاده می‌شود درمان کمکی می‌گویند.

پرتودرمانی

پرتودرمانی نوعی درمان سرطان است که از اشعه ایکس پرانرژی یا سایر پرتوها برای نابودی سلول‌های سرطانی یا متوقف کردن رشد آنها استفاده می‌کند. دو نوع پرتودرمانی وجود دارد. پرتودرمانی خارجی از دستگاهی در خارج از بدن برای تاباندن اشعه به‌ سرطان استفاده می‌کنند. در پرتودرمانی داخلی از ماده رادیواکتیو که در سوزن‌ها، دانه‌ها، سیم‌ها یا کاتتر‌ها بسته‌بندی شده‌اند استفاده می‌کنند که مستقیماً داخل یا نزدیک سرطان کار می‌گذارند. روش پرتودرمانی به نوع و مرحلهسرطانی که تحت درمان است بستگی دارد.

هورمون‌درمانی

هورمون‌درمانی نوعی درمان سرطان است که هورمون‌ها را بر‌می‌دارد یا امکان فعالیت را از آنها می‌گیرد و از رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. هورمون‌ها موادی هستند که غدد در بدن می‌سازند و در خون وجود دارند. بعضی از هورمون‌ها موجب رشد سرطان‌های معینی می‌شوند. اگر آزمایش‌ها نشان دهند که در سلول‌های سرطانی محل‌هایی وجود دارد که هورمون‌ها می‌تواند به آنها متصل شوند (گیرنده‌ها)، از داروها، جراحی یا پرتودرمانی برای کاهش تولید هورمون یا توقف عملکرد آنها استفاده می‌کنند.

گزینه‌های درمانی برحسب مرحله

• مرحله I 
• مرحله II 
• مرحله IIA
• مرحله IIB
• مرحله III 
• مرحله IV 

درمان مرحله I سرطان آندومتر شامل این موارد است:

• جراحی (رحم‌برداری (هیسترکتومی) کامل شکمی و سالپینگو اووفورکتومی دو طرفه). همچنین غدد لنفاوی موجود در لگن و شکم را برای بررسی میکروسکوپی جهت یافتن سلول‌های سرطانی برمی‌دارند.
• جراحی (رحم‌برداری کامل شکمی و سالپینگو اووفورکتومی دو طرفه، با یا بدون برداشتن غدد لنفاوی در لگن و شکم) و به‌دنبال آن انجام پرتودرمانی داخلی یا پرتودرمانی خارجی به لگن. پس از جراحی، یک سیلندری پلاستیکی که شامل منبع پرتو است داخل واژن می‌گذارند تا باقیمانده سلول‌های سرطانی را از بین ببرد.
• پرتودرمانی تنها برای بیمارانی که نمی‌توانند جراحی کنند.
• پژوهش‌های بالینی پرتودرمانی و یا شیمی‌درمانی.

مرحله II سرطان آندومتر

درمان مرحله II سرطان آندومتر معمولاً ترکیبی از درمان‌هاست، شامل پرتودرمانی داخلی، خارجی و جراحی.

مرحله IIA

درمان مرحله IIA سرطان آندومتر شامل این موارد است:

• جراحی- رحم‌برداری (هیسترکتومی) کامل شکمی و سالپینگو اووفورکتومی دو طرفه.  همچنین غدد لنفاوی موجود در لگن و شکم را برای بررسی میکروسکوپی جهت یافتن سلول‌های سرطانی برمی‌دارند.
• جراحی – رحم‌برداری (هیسترکتومی) کامل شکمی و سالپینگو اووفورکتومی دوطرفه، با یا بدون برداشتن غدد لنفاوی در لگن و شکم و به‌دنبال آن انجام پرتودرمانی داخلی یا پرتودرمانی خارجی به لگن. پس از جراحی، سیلندری پلاستیکی که شامل منبع پرتو است داخل واژن می‌گذارند تا باقی‌مانده سلول‌های سرطانی را از بین ببرد.
• پرتودرمانی تنها برای بیمارانی که نمی‌توانند جراحی کنند.
• پژوهش‌های بالینی از پرتودرمانی و یا شیمی‌درمانی.

مرحله IIB

درمان مرحله IIB سرطان آندومتر شامل این موارد است:

• جراحی- رحم‌برداری کامل شکمی و سالپینگو اووفورکتومی دوطرفه. همچنین غدد لنفاوی موجود در لگن و شکم را برای بررسی میکروسکوپی جهت یافتن سلول‌های سرطانی برمی‌دارند.
• پرتودرمانی داخلی و خارجی، به همراه جراحی- هیسترکتومی کامل شکمی و سالپینگو اووفورکتومی دوطرفه. همچنین غدد لنفاوی موجود در لگن و شکم را برای بررسی میکروسکوپی جهت یافتن سلول‌های سرطانی برمی‌دارند).
• جراحی – هیسترکتومی رادیکال با یا بدون برداشتن غدد لنفاوی برای بررسی میکروسکوپی جهت یافتن سلول‌های سرطانی.

مرحله III سرطان آندومتر

درمان مرحله III سرطان آندومتر شامل این موارد است:

• جراحی-رحم‌برداری (هیسترکتومی) رادیکال با یا بدون برداشتن غدد لنفاوی برای بررسی میکروسکوپی جهت یافتن سلول‌های سرطانی) به همراه پرتودرمانی داخلی و خارجی.
• پرتودرمانی تنها برای بیمارانی که نمی‌توانند جراحی کنند.
• هورمون‌درمانی تنها برای بیمارانی که توانایی جراحی یا پرتودرمانی ندارند.
• پژوهش‌های بالینی شیمی‌درمانی.
• پژوهش‌های بالینی درمان‌های جدید.

مرحله IV سرطان آندومتر

درمان مرحله IV سرطان آندومتر شامل این موارد است:

• پرتودرمانی داخلی و خارجی
• هورمون‌درمانی
• پژوهش‌های بالینی شیمی‌درمانی

گزینه‌های درمانی برای سرطان راجعه آندومتر

درمان سرطان راجعه آندومتر شامل این موارد است:

• پرتودرمانی به‌عنوان درمان تسکینی برای کاهش نشانه‌های بیماری و بهبود کیفیت زندگی.
• هورمون‌درمانی
• پژوهش‌های بالینی شیمی‌درمانی

آیا می دانید بهترین متخصص سرطان در اصفهان فعالیت دارد
آیا می دانید سرطان روده را باید در اصفهان درمان کنید
آیا می دانید بهترین متخصص سرطان سینه در اصفهان می باشد